Klinische Chemie

Een klinisch chemicus is een specialist in de laboratorium diagnostiek. Door het aantonen en meten van stoffen als zouten, eiwitten en stofwisselingsproducten kunnen bepaalde aandoeningen worden aangetoond of uitgesloten. Ook kunnen er bij de klinische chemie testen worden verricht ter preventie van ziekte of om het beloop van een ziekte te kunnen voorspellen.

Onderzoek gebeurt vaak op aanvraag van de huisarts of de medisch specialist. Veel routinematig laboratoriumonderzoek gebeurt tegenwoordig geheel geautomatiseerd, maar er zijn ook zeldzame onderzoeken waar specialistische kennis voor vereist is. Daarom werken er in de grotere laboratoria vaak meerdere klinisch chemici die een bepaald aandachtsgebied hebben. Enkele aandachtsgebieden van de klinische chemie zijn:

  • Algemeen klinisch-chemisch onderzoek
  • Hematologisch onderzoek
  • Immunologisch onderzoek
  • Endocrinologisch onderzoek
  • Erfelijke metabole ziekten
  • Toxicologie

Hematologie

Hematologisch onderzoek bestaat uit al het onderzoek wat wordt verricht aan bloedcellen. Zo kunnen bijvoorbeeld het aantal rode of witte bloedcellen per ml geteld worden, dit gaat met automatische celtelapparatuur. Daarnaast vormt de bloedgroepenserologie tot het hematologisch onderzoek. Dit is met name van belang bij bloedtransfusies. Eveneens behoort het bloedstollingsonderzoek tot dit aandachtsgebied. In Nederland wordt de controle van bloedverdunners (orale antistolling) meestal door trombosediensten uitgevoerd. Deze diensten kunnen dan ook een onderdeel zijn van de klinisch-chemische laboratoria.

Immunologie

Tot het immunologisch onderzoek worden ondermeer gerekend de diagnostiek van allergieën en auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis, en de kwantificering van eiwitten en immuunglobulinen, die betrokken zijn bij het afweersysteem. Bij de ontwikkeling van de immunologie bleek dat monoclonale antilichamen gebruikt kunnen worden bij vele laboratoriumonderzoeken, bijvoorbeeld om de aanwezigheid van eiwitten aan te tonen.

Endocrinologie

Het endocrinologisch onderzoek is het onderdeel van de klinische chemie dat zich richt op de hormoonhuishouding. De ontwikkelingen in de immunochemische analysetechnieken hebben het mogelijk gemaakt de relatief lage concentraties van de hormonen snel en nauwkeurig te meten. Daardoor is veel kennis toegevoegd aan de endocrinologie

Erfelijke metabole ziekten

De chemische diagnostiek van erfelijke metabole ziekten is sinds kort een apart aandachtsgebied binnen het vakgebied van de klinische chemie. Ten gevolge van een stofwisselingsstoornis treden vaak karakteristieke afwijkingen op in de chemische samenstelling van de lichaamsvloeistoffen. Bekende stofwisselingsstoornissen zoals fenylketonurie (PKU) en spierdystrofieën kunnen goed gediagnostiseerd worden.