ACTH

Wat is adrenocorticotroop hormoon?

ACTH staat voor adrenocorticotroop hormoon en wordt ook wel corticotropine genoemd. Adrenocorticotroop staat voor bijnier (adreno) schors (cortico) aandrijver (troop). Het wordt geproduceerd door het voorste deel van de hypofyse klier in de hersenen.

Doel van de test

Het wordt bepaald om te testen of er problemen zijn in de hormoonhuishouding, met name met de hypofyse of de bijnieren. ACTH is belangrijk voor de diagnostiek van aandoeningen aan de bijnier, zoals de ziekte van Addison of het syndroom van Cushing.

Interpretatie

ACTH stimuleert de bijnierschors bepaalde hormonen (corticosteroïden) te produceren. De bijnieren maken onder invloed van ACTH het hormoon cortisol, een hormoon dat met name onze reactie op stress reguleert. Wanneer cortisol niveaus stijgen, zullen de ACTH niveaus dalen. Als het cortisol niveau daalt, zal het ACTH stijgen. Hierdoor wordt een soort evenwicht onderhouden. Bij het toedienen van kunstmatig ACTH moet moet de bijnier reageren door meer cortisol te produceren. Als de cortisolspiegel niet stijgt, reageren de bijnieren onvoldoende. Op deze manier krijgt de arts inzicht in de functie van de bijnier en kan er sprake zijn van de ziekte van Addison. Bij het toedienen van kunstmatig cortisol (dexamethason) moet de hypofyse reageren door minder ACTH te produceren. Als de ACTH spiegel niet daalt en de bijnieren blijft stimuleren om cortisol te maken kan er sprake zijn van het syndroom van Cushing. Zowel ACTH als cortisol veranderen gedurende de dag. ACTH is normaal gesproken het hoogst in de vroege ochtend (06:00-08:00) en het laagst in de avond (18:00-11:00). De niveaus kunnen worden getest in de ochtend of ’s avonds, het is daarom belangrijk het moment van bepalen te documenteren. Cortisol wordt vaak op het zelfde moment gemeten als ACTH.

Te hoog ACTH kan er op wijzen dat er te weinig remming van productie plaatsvindt doordat het hormoon cortisol niet of te weinig gemaakt wordt. Het kan ook zo zijn dat er een zwelling in de hypofyse zit waardoor er teveel ACTH wordt gemaakt.

Te laag ACTH kan er op wijzen dat er te veel remming van productie plaatsvindt doordat het hormoon cortisol te veel gemaakt wordt. Ook kan het komen doordat er kunstmatige corticosteroiden worden gegeven zoals dexamethason. Een laatste verklaring kan zijn dat de hypofyse niet goed in staat is om ACTH te maken.

Normaalwaarden

DE HIERONDER GENOEMDE REFERENTIEWAARDEN ZIJN SLECHTS EEN INDICATIE!

Mannen

OnderzoekWaardeEenheid
Ochtend, nuchter1 – 76ng/L

Vrouwen

OnderzoekWaardeEenheid
Ochtend, nuchter1 – 73ng/L

Kinderen

OnderzoekWaardeEenheid
4 – 16 jaar11 – 82ng/L

Zwangeren

OnderzoekWaardeEenheid

Dieren

OnderzoekWaardeEenheid
Honden
Katten
Paarden (november – juli)
Paarden (augustus – oktober)
< 29 (9)
< 47 (11)
pg/ml (pmol/L)
pg/ml (pmol/L)
Konijnen

Referenties

Rapporteer een fout

Geef een tip of compliment